19 februari
Om 5 uur begint de dag hier in Phuntsok Chokiyling. Op de kamers waar het begin van de dag gefilmd zou worden was iedereen al ruim op tijd wakker. Van onder de dekens werd giechelend bekeken hoe Paul met een lampje op zijn hoofd binnenkwam, gevolgd door Renate met de camera. Na het opstaan volgden de andere ochtendrituelen, waaronder het dekens vouwen. Dat is een uiterst precies werkje. Je kunt als monnik je bed niet zo maar even rechttrekken. Dan is er een eerste opstelling op het plein, waarbij de monniken hun gelofte herhalen dat ze een goede Boeddhist en een goede monnik zullen zijn.
Zo zijn er al een paar uur verstreken voordat er ontbeten kan worden. Om 9 uur wordt er weer opgesteld op het plein, waarna de monniken de tempel binnengaan voor een tsog (Sanskriet: puja, Nederlands: gebedsdienst) om geluk af te roepen over de Dharma. De opstelling en volgorde van binnengaan zijn nadrukkelijk vastgesteld, zoals dat vroeger bij mij op de RK Sint Carolusschool voor Lager Onderwijs aan het Haagse Westeinde ook het geval was: opstellen in volgorde van jaargang en ook in die volgorde afmarcheren naar binnen. Wat wij niet hoefden was onze schoenen laten staan. Hier is het een mooi beeld om alle monniken op hun slippers (veelal clogs) te zien staan en dan rij voor rij weg te zien lopen met achterlating van hun schoeisel.
Na de tsog is het tijd voor lessen. De klasjes zijn op de begane grond van het slaapgebouw. Er is niet altijd een leraar in de klas; de leerlingen worden aan het reciteren gezet en als je buiten rondloopt kan je prima in de gaten houden of het goed gaat. Een minimaal verschil in klankhoogte heeft soms een compleet andere betekenis tot gevolg in het Tibetaans. Bij de ouderejaars kan dat tot grote hilariteit leiden. Ook wat dat betreft is het verschil met hoe het er bij ons op de scholen aan toegaat niet zo groot als het lijkt. De strakke regels bestaan bij ons niet meer, maar de duidelijkheid is daarmee ook verdwenen en in hoeverre we daar nou zo veel gelukkiger van geworden zijn is maar de vraag. De onderlinge verhoudingen tussen ouderejaars en de jongsten, de geintjes, soms de ruzietjes, ze zijn hier net zo als bij ons.
Ook de rollen in de klas zijn herkenbaar. Je hebt degenen die serieus leren, de schreeuwerds, de stillen, de grappenmakers. Als je buiten staat hoor je steevast één stem luid boven de andere uitkomen; als je binnen loopt zie je in de hectiek van harde en zachte stemmen, en van leerlingen die even afgedwaald zijn of moeten lachen omdat jij er ineens staat, altijd een paar monniken die geconcentreerd gestaag doorgaan en zich door niets van hun pad laten brengen.
Tussendoor heeft Mieke alle monniken op de foto gezet, zodat de files weer van een actueel portret kunnen worden voorzien. We zullen er straks thuis een boek van maken en dat opsturen; in het algemeen levert het bekijken van foto's veel lol op.
Een bezoekje aan een tempel in de stad valt in het water door een algemene staking. Er rijden geen taxi's en bussen, en lopen is geen optie. Als alternatief krijgen we een rondleiding door de bovenste twee etages van het klooster, die normaliter niet toegankelijk zijn. Er bevinden zich onder meer de kamers van Gosok Rimpochee en van HH de Dalai Lama (foto) en de Panchen Lama.
Erg mooi om te zien is hoe zelfs de jongsten fanatiek staan te debatteren met elkaar. Den Haag Vandaag zou een veel aantrekkelijker programma worden als het er in ons parlement net zo heftg aan toe ging.
De tsog van 's avonds is veel lawaaiiger dan die van 's morgens. Dat is nodig omdat de beschermgoden aangeroepen moeten worden en daarvoor helpt veel getrompetter en getrommel. Na de tsog zijn er opnieuw lessen. Een mooi gezicht om in de donkere avond de verlichte ramen van de klasjes te zien, met daar achter de reciterende monniken.
Om een uur of 9 komen Tsering Choepel en Aku de resultaten van het filmen totnutoe bekijken. Het is uiteraard nog ruw materiaal, maar ze zijn er zeer tevreden mee. Aansluitend hebben we een interessante discussie waarin ze uit de doeken doen waar met name de jonge monnikjes over debatteren. De basis ligt vooral in het waarnemen via de verschillende zintuigen, en het je vervolgens afvragen of die waarneming wel klopt. Het vaststellen daarvan werkt feitelijk andersom dan bij ons. Zodra er iets benoemd kan worden wat niet past in de waarneming is die waarneming onjuist. In onze wetenschap wordt een veronderstelling voor waar aangenomen totdat het tegendeel bewezen is. Onze wetenschap gaat daardoor stukken sneller, maar de Tibetaanse is minder foutgevoelig. Diederik Stapel had in Tibet geen kans gekregen. Helaas ging de discussie een beetje boven de pet van de tolkmonnik, waardoor we niet verder de diepte in konden. Al met al wel een onverwacht mooi slot van de dag.
Om 5 uur begint de dag hier in Phuntsok Chokiyling. Op de kamers waar het begin van de dag gefilmd zou worden was iedereen al ruim op tijd wakker. Van onder de dekens werd giechelend bekeken hoe Paul met een lampje op zijn hoofd binnenkwam, gevolgd door Renate met de camera. Na het opstaan volgden de andere ochtendrituelen, waaronder het dekens vouwen. Dat is een uiterst precies werkje. Je kunt als monnik je bed niet zo maar even rechttrekken. Dan is er een eerste opstelling op het plein, waarbij de monniken hun gelofte herhalen dat ze een goede Boeddhist en een goede monnik zullen zijn.
Zo zijn er al een paar uur verstreken voordat er ontbeten kan worden. Om 9 uur wordt er weer opgesteld op het plein, waarna de monniken de tempel binnengaan voor een tsog (Sanskriet: puja, Nederlands: gebedsdienst) om geluk af te roepen over de Dharma. De opstelling en volgorde van binnengaan zijn nadrukkelijk vastgesteld, zoals dat vroeger bij mij op de RK Sint Carolusschool voor Lager Onderwijs aan het Haagse Westeinde ook het geval was: opstellen in volgorde van jaargang en ook in die volgorde afmarcheren naar binnen. Wat wij niet hoefden was onze schoenen laten staan. Hier is het een mooi beeld om alle monniken op hun slippers (veelal clogs) te zien staan en dan rij voor rij weg te zien lopen met achterlating van hun schoeisel.
Na de tsog is het tijd voor lessen. De klasjes zijn op de begane grond van het slaapgebouw. Er is niet altijd een leraar in de klas; de leerlingen worden aan het reciteren gezet en als je buiten rondloopt kan je prima in de gaten houden of het goed gaat. Een minimaal verschil in klankhoogte heeft soms een compleet andere betekenis tot gevolg in het Tibetaans. Bij de ouderejaars kan dat tot grote hilariteit leiden. Ook wat dat betreft is het verschil met hoe het er bij ons op de scholen aan toegaat niet zo groot als het lijkt. De strakke regels bestaan bij ons niet meer, maar de duidelijkheid is daarmee ook verdwenen en in hoeverre we daar nou zo veel gelukkiger van geworden zijn is maar de vraag. De onderlinge verhoudingen tussen ouderejaars en de jongsten, de geintjes, soms de ruzietjes, ze zijn hier net zo als bij ons.
Ook de rollen in de klas zijn herkenbaar. Je hebt degenen die serieus leren, de schreeuwerds, de stillen, de grappenmakers. Als je buiten staat hoor je steevast één stem luid boven de andere uitkomen; als je binnen loopt zie je in de hectiek van harde en zachte stemmen, en van leerlingen die even afgedwaald zijn of moeten lachen omdat jij er ineens staat, altijd een paar monniken die geconcentreerd gestaag doorgaan en zich door niets van hun pad laten brengen.
Tussendoor heeft Mieke alle monniken op de foto gezet, zodat de files weer van een actueel portret kunnen worden voorzien. We zullen er straks thuis een boek van maken en dat opsturen; in het algemeen levert het bekijken van foto's veel lol op.
Een bezoekje aan een tempel in de stad valt in het water door een algemene staking. Er rijden geen taxi's en bussen, en lopen is geen optie. Als alternatief krijgen we een rondleiding door de bovenste twee etages van het klooster, die normaliter niet toegankelijk zijn. Er bevinden zich onder meer de kamers van Gosok Rimpochee en van HH de Dalai Lama (foto) en de Panchen Lama.
Erg mooi om te zien is hoe zelfs de jongsten fanatiek staan te debatteren met elkaar. Den Haag Vandaag zou een veel aantrekkelijker programma worden als het er in ons parlement net zo heftg aan toe ging.
De tsog van 's avonds is veel lawaaiiger dan die van 's morgens. Dat is nodig omdat de beschermgoden aangeroepen moeten worden en daarvoor helpt veel getrompetter en getrommel. Na de tsog zijn er opnieuw lessen. Een mooi gezicht om in de donkere avond de verlichte ramen van de klasjes te zien, met daar achter de reciterende monniken.
Om een uur of 9 komen Tsering Choepel en Aku de resultaten van het filmen totnutoe bekijken. Het is uiteraard nog ruw materiaal, maar ze zijn er zeer tevreden mee. Aansluitend hebben we een interessante discussie waarin ze uit de doeken doen waar met name de jonge monnikjes over debatteren. De basis ligt vooral in het waarnemen via de verschillende zintuigen, en het je vervolgens afvragen of die waarneming wel klopt. Het vaststellen daarvan werkt feitelijk andersom dan bij ons. Zodra er iets benoemd kan worden wat niet past in de waarneming is die waarneming onjuist. In onze wetenschap wordt een veronderstelling voor waar aangenomen totdat het tegendeel bewezen is. Onze wetenschap gaat daardoor stukken sneller, maar de Tibetaanse is minder foutgevoelig. Diederik Stapel had in Tibet geen kans gekregen. Helaas ging de discussie een beetje boven de pet van de tolkmonnik, waardoor we niet verder de diepte in konden. Al met al wel een onverwacht mooi slot van de dag.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.